آنچه نظم و توالی وقایع را در داستان مشخص میکند، پیرنگ ( plot) است. پیرنگ رشتهای است که وقایع داستان به واسطه آن به یگدیگر مربوط میشوند؛ یعنی آنچه سبب میشود در داستان، واقعهای قبل یا بعد از واقعه دیگر رخ دهد، پیرنگ است. پیرنگ یکی از مهمترین عناصر داستان…
ادبیات فارسی به نحو عام و شاخۀ ادبیات غناییِ منظوم به نحو خاص، تا پیش از دوره مدرن تقریباً از حضور نگاههای زنانه خالی است. این حوزه نیز همانند بسیاری دیگر از حوزههای تمدنی ما، مِلک طِلق مردان و جولانگاه اختصاصی آنان بوده است. این وضعیت در حیطۀ ادبیات غنایی…
شعر برخی شاعران با زندگی آنان چنان آمیخته است که دشوار میتوان زندگی آنان را بی ملاحظه شعرشان و شعرشان را بیتوجه به زندگی آنان دریافت. این آمیختگی تا حد زیادی ریشه در شخصیت، زندگی و شیوه شاعری شاعران دارد، اما علایق پژوهشگران و حساسیتهای مخاطبان نیز در برجسته…
درباره فروغالزمان فرخزاد، هنر شاعری و سادگی زنانه در شعر او (بخش نخست) نقش زنان در تاریخ ادب و فرهنگ، پررنگ نبوده است؛ نه از آن رو که در معماری اندیشه، آگاهی، فرهنگ و هنر سهمی نداشتهاند، بلکه به واسطه کمانگاشته شدن و به رسمیت شناخته نشدن توانمندیها و محروم…
مکتوبات بزرگان هر سرزمین، ارزشمند و خواندنی است؛ به ویژه اگر مکتوب شخصیتی چون قائم مقام باشد که هم قلمی نافذ داشت و هم در شمار رجال سیاسی بود و آگاه از زوایای پنهان تاریخ. میرزا ابوالقاسم فراهانی، وزیر و منشی برجسته روزگار قاجار، تنها از رهگذر نقش سیاسیای که…
ای دریغ آنکه رفت… ای دریغ ما، دریغ مهر و ماه، دوستان نیمهراه… ابوالفضل زرویی نصرآباد (۱۳۴۸-۱۳۹۷) از شاعران برجسته طنزپرداز کشور در نخستین روزهای آذرماه چشم فروبست. وی در تهران به دنیا آمد و تحصیلات خود را در رشته زبان و ادبیات فارسی تا مقطع کارشناسی ارشد پی گرفت….
نحوه بهکاربردن نشانههای سجاوندی یا نقطهگذاری یکی از مشکلات بزرگ در نگارش و ویرایش فارسی است. کسانی که دست به قلم میبرند، اغلب با این مشکل مواجه میشوند که نتوانند تشخیص دهند در موقعیتی خاص از نوشتهشان از چه نشانهای باید استفاده کنند. این مشکل وقتی جدیتر بروز میکند که…
نقد ادبی، دانشی از دانشهای ادبی است که در آن آثار ادبی از جنبههای گوناگون مورد مطالعه، نقد و بررسی قرار میگیرد. از ویژگیها و ارزش آن آثار و احیاناً کاستی آنها، و نیز مشخصههای صوری و محتوایی آنها سخن گفته میشود. در واقع، نقد ادبی از نظر تاریخی، دانشی…
هـ . ا. سایه، شاعر نابغه روزگار ما، در گذشته بهرسم دیگر شاعران، هر از چندی، مجموعه شعری منتشر میکرد. کتابهای کوچک و بزرگی که شعرهای وی در دورههای مختلف را در خود جای میدادند. اما از دورهای، وی به پیروی از حافظ شعرهای خود را دستچین کرد. دستچین شعرهای…
سفرنامهها به دلیل ویژگیهایی که دارند، در شمار آثار خواندنی هستند؛ به ویژه اگر به قلم مسافران صاحباندیشه، نیکنگر و ادبدان نوشته شده باشند. صفیر سیمرغ، مجموعه یادداشتهای استاد محمدعلی اسلامی ندوشن است در سفر به کشورهایی مختلف و نیز برخی شهرهای ایران. سفر به کشورها و شهرهایی که یا…