محمدعلی اسلامی ندوشن، استاد نستوه فرهنگ و ادب ایران‌‌زمین، اکنون حدود نیم قرن است که با نگاهی دقیق و کاربردی مشغول پژوهش و مطالعه و تحقیق در عرصهٔ ادبیات فرهنگ ایران است. او در سال ۱۳۰۴ در ندوشن یزد به دنیا آمد. تحصیلات خود را در یزد آغاز کرد و در مدرسهٔ البرز تهران پی‌گرفت. وی در رشتهٔ حقوق از دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل و از دانشگاه سوربن موفق به اخذ درجه دکتری حقوق شد. پس از بازگشت به ایران در دهٔ سی، مدتی به اقتضای رشتهٔ خود به قضاوت در دادگستری پرداخت اما سرانجام، توجه و دلبستگی وی به ادبیات و فرهنگ راه اصلی او را رقم زد و در شمار اعضای هیأت علمی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران قرار گرفت. اسلامی‌ندوشن از آن روزگار ضمن تدریس و پژوهش درباره ادبیات ایران، آثاری متعدد را در این حوزه به رشتهٔ تحریر درآورد. آثار وی از چند نظر بسیار برجسته و شاید تا حدی، لااقل در روزگار اکنون، منحصر به فردند:
وی در آثار خود، نگاهی تحلیلی و کاربردی به ادبیات دارد؛ بدین معنی که توجه به عناصر زیباشناسانه و هنری در بررسی اثری ادبی توسط او همواره با تحلیل محتوای آن از منظر فرهنگ همراه است.
دیگر آنکه در آثار او آموزه‌های فرهنگی آثار با توجه به نیازهای فرهنگی مردمان این روزگار و اقتضائات دورانی که در آن به سر می‌برند، مطرح شده است.
اسلامی‌ندوشن ضمن شناخت و انس با آثار کلاسیک، خود نیز ذوق و قریحه ادبی خوبی دارد. از همین روست که قلمی زیبا و روان و نافذ دارد ـ چه در تألیف و چه در ترجمه.
دیگر آن است که خوانش تازهٔ وی از آثار کلاسیک ادبیات و ارتباطی که میان این آثار و رویکردهای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و … می‌گشاید می‌تواند برای دسته‌ای از مخاطبان امروز که شاید آشنایی و آشتی کمتری با آثار کهن ادبی داشته باشند، مفید باشد.
آشنایی وی با آثار ادبی جهان و جریان‌های هنری دوران و تسلط به زبان‌های فرانسوی و انگلیسی، قدرت و دامنهٔ نقد و تحلیل‌های او را بیشتر کرده است.
وی آثار متعددی تألیفی در قالب کتاب و مقاله از خود برجای گذاشته و بخشی از سخنرانی‌های او نیز گردآوری و به شکل کتاب منتشر شده است. اغلب مقاله‌های وی در مجله‌های قدیمی چون یغما، سخن و پیام نو منتشر می‌شد. کتاب‌های او نیز متعددند و اغلب مجموعه مقالاتی است که وحدت موضوعی دارند. از میان آثار وی می توان به «چهارسخن‌گوی وجدان ایران»، «ماجرای پایان‌ناپذیر حافظ»، «زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه»، «سخن‌ها را بشنویم»، «ایران و تنهایی‌هایش»، «نامه نامور»، «جام جهان‌بین»، «راه و بی‌راه»، «دیروز، امروز و فردا» و … اشاره کرد. «کتاب روزها» که تازه‌ترین آثار این استاد فرزانه است و به نوعی خاطرات و سرگذشت و نکاتی است شنیدنی از او. نکتهٔ مهمی که در همهٔ آثار وی به چشم می‌زند دغدغه و نگرانی آگاهانهٔ‌وی در باب ایران و فرهنگ ایران است. عرصه‌ای که از رهگذر آن و به یاری آن، این آرمان همیشگی پی گرفته می‌شود ادبیات فاخر و گران‌سنگ ایران است. وی همه جا می‌کوشد انسان و به طور خاص هر ایرانی، فرهنگ‌شناس و فرهنگ‌مدار و دوستدار فرهنگ باشد تا در پرتو این آگاهی، زندگانی را نیکوتر و رستگارانه‌تر سپری کند.
پیشنهاد سردبیر
-
نوشته‌های تازه
آگهی
