احسان یارشاطر، ایرانپژوه و استاد برجسته مطالعات ایرانی که روزگار عمر را شورمندانه و مجدانه در راه فرهنگ و تمدن ایران و زبان فارسی سپری کرد، درگذشت. یارشاطر بنیانگذار فعالیتهایی مهم و ماندگار در زمینه فرهنگ و تاریخ و زبان و ادب ایران بود. وی تحصیلات عالی خود را در رشته ادبیات فارسی به انجام رسانید و از آن پس علاوه بر ادبیات به مطالعه و پژوهش در زمینه ایران و ایرانشناسی پرداخت. علاقهمندی به ایران باستان، توجه او را به زبانهای باستانی ایران جلب کرد و در دانشگاه لندن به تحصیل در رشته فرهنگ و زبانهای باستانی ایران پرداخت و در این زمینه نیز تدریس و پژوهش را پی گرفت.
یارشاطر علاوه بر آنکه خود در زمینه ادب و فرهنگ ایران صاحب قلم بود و آثاری ارزشمند در این حوزه تألیف و ترجمه کرد، برای ایجاد و گسترش فعالیتهایی در این زمینه نیز تلاش و توجه بسیار داشت. در نتیجه اهتمام وی دانشنامه ایرانیکا بنیان گذاشته شد که مطالعه و پژوهشی جامع در زمینه فرهنگ، تاریخ و تمدن ایران را در دستور کار داشت؛ این دانشنامه همچنان با همکاری دهها نفر از ایرانشناسان و پژوهشگران بینالمللی در حوزه مطالعات ایران به کار خود ادامه میدهد. علاوه بر بنیانگذاری دانشنامه ایرانیکا، وی فعالیتهای فرهنگی بسیاری از جمله تاسیس مرکز ایرانشناسی در امریکا را در کارنامه خود دارد. تاسیس بنگاه نشر و ترجمه در ١٣٣۴در تهران از فعالیتهای مهم دیگر او بود که در آن به نشر و ترجمه آثار فاخر دیگر زبان ها به زبان فارسی همت گماشت. یار شاطر مجله «راهنمای کتاب» را در سال ۱۳۳۵ تاسیس کرد و در آن دیگر بزرگان فرهنگ ایران همچون عبدالحسین زرین کوب و ایرج افشار را به همکاری خواند.
وی علاوه بر تالیف و ترجمه صدها مقاله در مجلات ادبی از دهه سی تا روزگار اکنون، کتابهایی را نیز تألیف یا ترجمه کرد؛ از میان آن آثار میتوان به ترجمه اشارات و تنبیهات ابن سینا اشاره کرد. علاوه ترجمه و تألیف به زبان فارسی، آثاری نیز در موضوع فرهنگ و زبان و اندیشه ایرانی به زبان انگلیسی دارد.
«داستانهای ایران باستان»، آخرین اثر وی بود که سال ۱۳۹۵ منتشر شد. این کتاب که نخست در دهه سی در اختیار علاقه مندان قرار گرفت، داستانهایی دیرین از ایران باستان است که از زبانهای باستانی ایران ترجمه شده و در این مجموعه خواندنی از افسانههای ایرانی گرد آمده است.
یارشاطر که در عرصه فرهنگ و ادب و تاریخ ایران مشتاقانه و مجدانه کوشید و هرگز از کوشش فرونایستاد، در ۹۸سالگی دیده فروبست.
یادش گرامی