زندگی هنرمندان، دانشمندان، فرزانگان و انسانهای معمولی اما اثرگذار و نیک، هرگز از کتاب خالی نبوده است. در جوامع پیشرفته، کتاب خواندن مهم و در شمار عادتهای هر روزه است. در خاطرات دانشجویی افغان که در دوره دانشجویی در یکی از کشورهای پیشرفته اروپایی تحصیل میکرد، آمده بود که وی روزی در گفتگویی دوستانه از سر دریغ و حسرت از عقبماندگی و مشکلات بسیار کشورش، افغانستان، و رفاه و پیشرفت چشمگیر آن کشور اروپایی با استاد سخن میگفت. استاد در جواب او قریب چنین سخنی گفته بود: «در کشور ما هر کس در سال ده کتاب میخواند اگر مردم کشور تو نیز سالی یک کتاب میخواندند وضعشان تغییر میکرد».
در متون کهن ایرانی، اندرزها و حکمتهایی آمده است که نشان میدهد بزرگان این سرزمین از گذشتههای دور، سرنوشت نیک مردم را در گروی مطالعه و توجه به کتاب و کتابخوان میدانستند و در این باره سخنانی نغز داشتهاند. در «جاویدان خرد» که از متون حکمی کهن ایرانی است آمده:
«سه دسته از مردمند که در غربت به تنهایی دچار نشوند و مردم آنها را در همه جا گرامی دارند. مرد دلیر هر کجا که رود، زیرا مردمان به دلیری و بیباکی او نیازمندند. و دانشمند در هر کجا که باشد، زیرا مردم به دانش و خرد او نیاز دارند، و کسی که نیکو سخن و خوش گفتار باشد، زیرا سخن ملایم و زبان خوش، پروانه ورود او به همه جا است. پس اگر در سرشت خویش از دلیری و بیباکی برخوردار نیستی باری از کسب دانش و خواندن کتاب غافل مباش، زیرا کتابها مجموعه علم و آدابی هستند که پیشینیان آنها را دریافته و به بند الفاظ کشیدهاند تا بر خرد و دانش تو بیفزایند».
برای اینکه هم خود انسان بهتری باشیم، هم در جامعهای فرهیختهتر و بهتر زندگی کنیم ناگزیر از کتاب خواندنیم. امید که همه ما لذت و ضرورت مطالعه را درک کنیم و از رهگذر مطالعه و انس با کتاب، در داشتن جامعهای خردمندتر، زیباتر و پیشرفتهتر سهیم باشیم.