کاغذ (بخش نخست)
وعده کرده بودیم درباب قلم و کاغذ و نوشتن چیزهایی سیاهه کنیم. یک نوبت درباب خودنویس گفتیم و حالا نوبت از آن کاغذ است. شناخت انواع کاغذ و تمایزهای آن‌ها برای کسانی که انتخاب ابزار و وسایل نوشتن برایشان بخشی از مناسک و آداب نوشتن است از ضروریات است.
در یک دسته‌بندی کلی کاغذها را بر اساس شیوه تولیدشان می‌توان به دو دسته تقسیم کرد. کاغذهایی که بدون طی شدن فرآیند شیمیایی و صرفاً با عملیات فیزیکی تولید می‌شوند و کاغذهایی که با طی شدن فرآیند شیمیایی تولید می‌شوند. کاغذهای دسته اول را اصطلاحاً مکانیکال می‌خوانند. این کاغذها اغلب رنگی نزدیک به رنگ چوب دارند (با زمینه توسی یا با زمینه زرد) عموم مردم بیشتر این کاغذها را با عنوان کاغذ کاهی می‌شناسند. (کاغذهایی مثل کاغذ روزنامه.) این کاغذها به‌دلیل طی نشدن فرآیند شیمیایی در تولید آن‌ها زودتر به طبیعت باز می‌گردند یا بهتر است بگوییم زودتر می‌پوسند و تجزیه می‌شوند.
دسته دیگر کاغذهایی است که برای تولید آن‌ها فرآیندهای گاه پیچیده شیمیایی طی می‌شود. کاغذهای سفید خالصی که در کاربردهای روزمره استفاده می‌شود، کاغذهای گلاسه، کاغذهای نازک رنگی که کاربردهای هنری و فانتزی دارند از این دسته‌اند.
حالا باید دید اگر بخواهیم برای نوشتن یا بهتر است بگوییم لذت بردن از نوشتن، کاغذی را انتخاب کنیم، چه گزینه‌ای مناسب‌تر است؟
کاغذهای مکانیکال به دلیل رنگ زمینه و بافت طبیعی برای نوشتن بسیار مطبوع و دلنشین اند ولی عمر کمی دارند. به همین دلیل برای یادداشت‌هایی که قرار است سال‌ها باقی بمانند مناسب نیستند. از طرف دیگر اغلب نمونه‌های این نوع کاغذ بافتی نامتراکم و متخلخل دارند و این ویژگی برای نوشتن با خودنویس مشکل ایجاد می‌کند. بافت متخلخل باعث می‌شود جوهر در کاغذ بدود و پخش شود و گاه از پشت برگه نفوذ کند. البته در سال‌های اخیر نمونه‌هایی تولید شده است که این مشکل را ندارند. (باید کاغذ انتخابی را امتحان کرد). اما نوشتن با خودکار روی اغلب کاغذهای مکانیکال لذتی خاص دارد؛ چرا که بافت نرمی دارند و خودکار به‌راحتی روی آن حرکت می‌کند. کسانی که تجربه نوشتن برای مطبوعات را داشته‌اند و روی کاغذهای تحریر روزنامه‌ها نوشته‌اند احتمالا این حس خوب را به‌یاد دارند.
در نهایت آنچه انتخاب کاغذ را آسان می‌کند تصمیم‌گیری درباره نوع قلم و نوع نوشته است (اینکه موقتی است، پیش‌نویش یا چرک‌نویس است، یا قرار است باقی بماند). در گام بعد متناسب با این دو عامل و البته احساسی که از نوشتن با ترکیب ابزار مورد نظر به نویسنده دست می‌دهد می‌توان کاغذ را انتخاب کرد.
