ادبیات فارسی در غیاب زنان
ادبیات فارسی به نحو عام و شاخۀ ادبیات غناییِ منظوم به نحو خاص، تا پیش از دوره مدرن تقریباً از حضور نگاه‌های زنانه خالی است. این حوزه نیز همانند بسیاری دیگر از حوزه‌های تمدنی ما، مِلک طِلق مردان و جولانگاه اختصاصی آنان بوده است. این وضعیت در حیطۀ ادبیات غنایی…
زنی تنها: فروغ و شعرش، مایکل هیلمن
شعر برخی شاعران با زندگی آنان چنان آمیخته است که دشوار می‌توان زندگی آنان را بی ملاحظه شعرشان و شعرشان را بی‌توجه به زندگی آنان دریافت. این آمیختگی تا حد زیادی ریشه در شخصیت، زندگی و شیوه شاعری شاعران دارد، اما علایق پژوهشگران و حساسیت‌های مخاطبان نیز در برجسته…
مرا در ساکت آیینه‌ها بنگر
درباره فروغ‌الزمان فرخزاد، هنر شاعری و سادگی زنانه در شعر او (بخش نخست) نقش زنان در تاریخ ادب و فرهنگ، پررنگ نبوده است؛ نه از آن رو که در معماری اندیشه، آگاهی، فرهنگ و هنر سهمی نداشته‌اند، بلکه به واسطه کم‌انگاشته شدن و به رسمیت شناخته نشدن توانمندی‌ها و محروم…
خداوندگار لحن، قائم مقام فراهانی
مکتوبات بزرگان هر سرزمین، ارزشمند و خواندنی است؛ به ویژه اگر مکتوب شخصیتی چون قائم مقام باشد که هم قلمی نافذ داشت و هم در شمار رجال سیاسی بود و آگاه از زوایای پنهان تاریخ. میرزا ابوالقاسم فراهانی، وزیر و منشی برجسته روزگار قاجار، تنها از رهگذر نقش سیاسی‌ای که…
ای دریغ آنکه رفت، به یاد ابوالفضل زرویی نصرآباد
ای دریغ آنکه رفت… ای دریغ ما، دریغ مهر و ماه، دوستان نیمه‌راه… ابوالفضل زرویی نصرآباد (۱۳۴۸-۱۳۹۷) از شاعران برجسته طنزپرداز کشور در نخستین روزهای آذرماه چشم فروبست. وی در تهران به دنیا آمد و تحصیلات خود را در رشته زبان و ادبیات فارسی تا مقطع کارشناسی ارشد پی گرفت….
ویرگول‌گذاری و مبانی نظری آن، رحمان افشاری
نحوه به‌کاربردن نشانه‌های سجاوندی یا نقطه‌گذاری یکی از مشکلات بزرگ در نگارش و ویرایش فارسی است. کسانی که دست به قلم می‌برند، اغلب با این مشکل مواجه می‌شوند که نتوانند تشخیص دهند در موقعیتی خاص از نوشته‌شان از چه نشانه‌ای باید استفاده کنند. این مشکل وقتی جدی‌تر بروز می‌کند که…
نقد ادبی
نقد ادبی، دانشی از دانش‌های ادبی است که در آن آثار ادبی از جنبه‌های گوناگون مورد مطالعه، نقد و بررسی قرار می‌گیرد. از ویژگی‌ها و ارزش آن آثار و احیاناً کاستی آنها، و نیز مشخصه‌های صوری و محتوایی آنها سخن گفته می‌شود. در واقع، نقد ادبی از نظر تاریخی، دانشی…
فلسفه عشق، اروینگ سینگر
عشق، ماهیت و فلسفه آن موضوعی است که اروینگ سینگر، سال‌ها پژوهش خود را صرف آن کرده است و این اثر را نه تنها چکیده مهم رویکرد خویش در این زمینه که دفاعیه‌ای از خود در مقام یک متفکر عشق معرفی کرده است. موضوع عشق و بررسی ابعاد گوناگونی از…
عکاس؛ استودیو، جان چایلد
عکاسی هنر فشردن دکمه شاتر نیست؛ به‌جز نگاه کردن درون قاب و انتخاب ترکیب مناسب خیلی چیزهای دیگر هست که عکاس باید درباره آنها تصمیم‌های درست بگیرد تا بتواند یک عکس خوب را ثبت کند. اگر عکس در نور طبیعی ثبت شود، عکاس تنها با تنظیم‌های دوربین و لنز سروکار…
اعترافات یک کتاب‌خوان معمولی، آنه فیدمن
اهل کتاب‌ها دنیای خاصی دارند، مثل ماشین‌بازها، موتوربازها، کلسکسیونرهای تمبر و سکه، سیاست‌بازها و دیگر… بازها. این دنیاها خصوصی هستند. نه به آن معنا که کسی را بدانجا راه نمی‌دهند، به آن معنا که دیگران، که بیرون از آن دنیا هستند، حال و هوای اهالی آن دنیا را درک نمی‌کنند….
مرثیه‌ای برای یک فرهنگ
در هفته‌ای که گذشت سه خبر روبه‌رویم قرار گرفت. علاوه بر اینکه هر یک از این خبرها به تنهایی مایه تأمل است و انسان را به فکر فرو می‌برد، ملاحظه مجموع آنها حقیقتی را برملا می‌سازد که مایه اندوه و تأثر است. از خبر خوب شروع می‌کنم. پس از آن…
آغاز به‌کار رسمی «رافکا»
سرانجام پس از چند ماه فعالیت آزمایشی، تارنمای «رافکا» در روز پنجشنبه ۲۴ آبان‌ماه ۱۳۹۷ فعالیت رسمی خود را آغاز کرد. به همین مناسبت «بیانیه گشایش رفکا» از سوی تحریریه منتشر شد. در بخشی از این بیانیه آمده است: ما در اینجا، در «رافکا»، تلاش می‌کنیم اطرافمان را خوب نگاه…
بیانیه گشایش «رافکا»
فضای کتاب، کتاب‌خوان‌ها، کتاب‌دوست‌ها، کتاب‌فروش‌ها و دیگر خویشاوندان کتاب پر شده از انبوه ملال آور جمله‌های تکراری. جمله‌ها، شعارها یا ناله‌هایی از این دست که: کتاب نمی‌خوانیم، نمی‌خریم، سرانه مطالعه اینطور است، شمارگان کتاب‌ها آنطور است، فضای مجازی جای کتاب را گرفته و … . همین جمله‌های تکراری خود نشان…
اگر مردم کشور تو نیز سالی یک کتاب بخوانند!
زندگی هنرمندان، دانشمندان، فرزانگان و انسان‌های معمولی اما اثرگذار و نیک، هرگز از کتاب خالی نبوده است. در جوامع پیشرفته، کتاب خواندن مهم و در شمار عادت‌های هر روزه است. در خاطرات دانشجویی افغان که در دوره دانشجویی در یکی از کشورهای پیشرفته اروپایی تحصیل می‌کرد، آمده بود که وی…
آینه در آینه، ه. ا. سایه، محمدرضا شفیعی کدکنی
هـ . ا. سایه، شاعر نابغه روزگار ما، در گذشته به‌رسم دیگر شاعران، هر از چندی، مجموعه شعری منتشر می‌کرد. کتاب‌های کوچک و بزرگی که شعرهای وی در دوره‌های مختلف را در خود جای می‌دادند. اما از دوره‌ای، وی به پیروی از حافظ شعرهای خود را دست‌چین کرد. دست‌چین شعرهای…
درباب حافظه تاریخی، که ایرانیان ندارند!
شاید این جمله‌ها را بسیار شنیده باشیم: «مردم ایران حافظه تاریخی خوبی ندارند»، «مردمی که حافظه تاریخی ندارند محکوم به تکرار تاریخ هستند» و مانند آن. آیا واقعا همین طور است؟ و اگر آری، علت آن چیست؟ آیا مشکلی ساختاری در میان است یا ریشه در فرهنگ سیاسی و اجتماعی…
طرح‌های ون گوگ، اوروان اویتر
ون گوگ نقاش نابغه هلندی زندگی پر راز و رمز و مبهمی داشت. آنچه از نامه‌ها، یادداشت‌ها و آثار وی باقی مانده حکایت از آن دارد که زندگی پر رنجی را سپری کرده است. بیماری روحی سال‌ها وی را آزرد و در نهایت خودکشی پایانی بر رنج‌های او در زندگی…
صفیر سیمرغ، محمدعلی اسلامی ندوشن
سفرنامه‌ها به دلیل ویژگی‌هایی که دارند، در شمار آثار خواندنی هستند؛ به ویژه اگر به قلم مسافران صاحب‌اندیشه، نیک‌نگر و ادب‌دان نوشته شده باشند. صفیر سیمرغ، مجموعه یادداشت‌های استاد محمدعلی اسلامی ندوشن است در سفر به کشورهایی مختلف و نیز برخی شهرهای ایران. سفر به کشورها و شهرهایی که یا…
«ملت عشق» در برزخ تاریخ و تخیّل
رمان «ملت عشق» نوشتۀ الیف شافاک یا الیف شَفَق (Elif Şafak) نویسندۀ فرانسوی تُرک‌تبار، مدتی است که در ایران و برخی دیگر از کشورها به ویژه موطن اصلی خانوادۀ شافاک؛ یعنی ترکیه، به رمانی جذاب و پرفروش بدل شده است. تنها یکی از ترجمه‌های این رمان در ایران برای مدت…
البته واضح و مبرهن است که، ضیاء موحد
نزدیک پایان ترم است و هنوز نتوانسته‌اید مقاله‌تان را بنویسید؟ احساس می‌کنید نوشتن کار سختی است و از عهده‌اش بر نمی‌آیید؟ هر چه می‌نویسید به‌نظرتان نامناسب می‌آید؟ به‌دنبال راه حل می‌گردید؟ همه ما حتی کسانی که اهل نوشتن هستند و در جراید و مطبوعات قلم زده‌اند وقتی بخواهند یک مقاله…